Hastaların hakları bulunmakla birlikte sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli sunulabilmesi için bir takım sorumlulukları vardır. Bunların başında, hastaların sağlık kurumlarında hizmetlerin aksamadan verilebilmesi için belirlenen kurallara uymaları gereği gelir.
Hastalar randevu tarihlerine ve saatlerine özenle uymalıdırlar. Randevularına gelemeyecekleri zaman önceden haber vermelidirler. Hastalar hekimlerin ve sağlık çalışanlarının zamanlarına saygı göstermeli, onların gereksiz yere ve randevusuz olarak meşgul etmemelidirler. Hastalar tıbbi durumlarının gerektirdiği öncelikler haricinde, imtiyaz ve iltimas talep etmemelidirler. Acil ve ilk yardım hizmetlerinin sağladığı öncelik ve ayrıcalıkları suistimal etmeye kalkmamalıdırlar.
Hasta refakatçileri ve ziyaretçileri, hastane temizlik ve hijyenini bozacak şekilde hareket etmemelidirler. Hasta refakatçileri ve ziyaretçileri hastanede gürültü yapmamalı, asayiş ve huzuru bozacak davranışlardan kaçınmalıdırlar. Hastaneye hastanın perhizine uymayacak yiyecekler getiremezler, sağlık çalışanlarına saygı ve görgü kuralları çerçevesinde davranmalıdırlar.
Hastalar, hekim ve sağlık çalışanlarının mesleki bilgi ve ilkeler ışığında bağımsız karar verme özgürlüklerini kısıtlayacak şekilde psikolojik, sosyal ve fiziksel baskı kurmaya kalkışmamalıdırlar. Tıbbi endikasyon olmaksızın rapor ve sosyal güvenlik kurumlarının sunduğu olanaklardan haksız ve usulsüz biçimlerde yararlanma talebinde bulunamazlar. Hastalar sağlık durumları hakkında, gerçeğe aykırı belge ve dokuman düzenlenmesini isteyemezler. Hastaların hekim ve sağlık personeline yanlış ve eksik bilgi vermeleri ve bazı gerçekleri gizlemeleri kabul edilemez. Hastalar kimliklerini, adres ve telefonlarını doğru olarak bildirmelidir ve sorulara makul biçimde cevaplar vermelidirler.
Hastalar önerilen bir tedaviyi reddebilirler. Ancak bu durumda, alternatif başka bir tedavi uygulanıp uygulanmaması tedavisiz kalma konusundaki tercihlerini hekimlerine açıkça söylemelidirler. Önerilen tedaviyi kabullenen hasta, bu tedaviye uyum göstermeli ve tarif edildiği gibi uygulamalıdır. Yaşamı tehdit eden veya ağır olumsuz sonuçlar doğurabilecek durumlarda, önerilen tedaviyi reddeden hasta, bu tercihini yazılı olarak belgelemek isteyen hekim ve sağlık kurumunun isteğini geri çeviremez.
Hastalar hastalıkları konusunda bilgi almak istemedikleri takdirde, bunu hekimlerine başta belirtmeli ve hastalığı ile ilgili kimlere bilgi verilmesini istemediklerini açıklamalıdır.
Hastalar, yeterince bilgi aldıklarında, kendilerine uygulanacak tedaviyle ilgili kararlar vermekten kaçınamazlar. Hastalar teşhis ve tedavi sürecinde, hekim ve diğer sağlık çalışanlarıyla her aşamada iş birliği yapmalıdırlar ve kendilerine öğretilen bilgi ve becerileri kazanmak üzere, gereken çabayı sarf etmelidirler. Hasta yanı anda iki tedaviyi yürütüyorsa, hekimlerine bu konuda bilgi vermelidir. Hastalar kurum veya hekimden aldıkları rapor, epikriz, film veya tetkikleri, başvurdukları diğer bir hekim veya sağlık kurumundan saklamamalıdırlar.
Taburcu edilmesi veya başka bir kuruma sevki gereken hasta, bu durum kendisine bildirildikten sonra makul bir süre içerisinde nakil için gerekli olan işlemleri yapmalıdır. Hastalar izinsiz olarak kendileriyle ilgili dosyaları ve diğer dokümanları durum dışına çıkaramazlar. Hastalar taburcu edildikten sonra, evlerinde kendilerine verilen tedaviyi uygulamalı ve önerildiği gibi ayaktan kontrolleri yaptırmalıdırlar.
Hastalar, organ ve dokularının ölümlerinden sonra alınıp, başkalarınca kullanılmasına izin veriyorlarsa bunu yazılı olarak belgelemelidirler. Hasta, ölüm veya bilinçsiz kalması halinde, kendisiyle ilgili tıbbi kararların kim tarafından verilmesini istediğini yazılı olarak beyan etmelidir. Hasta hepatit ve AIDS gibi sağlık çalışanlarını riske atacak bir bulaşıcı hastalığının bulunduğunu biliyorsa, bunun kendisinin teşhis, tedavi ve tıbbi bakımıyla ilgilenen ilgililere en başta ifade etmelidir.
Hastalar, sağlık kurumuna ait eşya ve cihazlara zarar verememelidir. Cihaz ve eşyaların korunması, yıpratılmaması için gereken titizliği göstermelidir. Hastalar hastaneleri barınma, beslenme ve sosyal bakım eksikliklerini gidermek amacıyla kullanamazlar.