Palyatif Bakım Nedir?
Yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede; ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile fiziksel, psikososyal ve spiritüel gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşımdır.
Kişinin hayatına yıllar eklemek değil yıllarına hayat eklemektir. Ağrı ve diğer rahatsız edici semptomların giderilmesini sağlar ve yaşamı desteklemekle birlikte ölümü de doğal bir süreç olarak algılar. Ölümü hızlandırma ya da erteleme amacı taşımaz.Hasta bakımının psikososyal ve ruhani yönlerini fiziksel bakıma entegre eder.Hastaların son ana kadar mümkün olduğunca aktif bir yaşam sürmelerinde destek sağlar.Hasta yakınlarına hastalık süreci ve sonrasında kendi yas süreciyle başa çıkabilmelerinde destek sağlar. Gerektiğinde yas dönemi danışmanlığı da dahil olmak üzere hasta ve yakınlarının gereksinimlerinin karşılanmasında ekip yaklaşımını kullanır.Yaşam kalitesini arttırır ve aynı zamanda hastalık sürecini olumlu etkileyebilir. Hastalık sürecinin erken evrelerinde ; KT ve RT gibi yaşam süresini uzatmayı hedefleyen tedavilerle birlikte kullanılabilir; klinik komplikasyonların daha iyi anlaşılması ve yönetilmesini sağlar.
Palyatif bakım, hastadan bilgi alıp fiziksel bir muayene yaptıktan sonra rahatsızlık veren belirtilerin nerden kaynaklandığını araştırmadan ya da bu belirtilere sebep olan şeyi tedavi etmeden, sadece belirtilerin azaltılmasını ya da yok edilmesini ifade eder. Mesela, bir palyatif bakım ekibi nefes darlığı ve nefes alırken acı duyma gibi belirtileri, ister akciğer kanserinden kaynaklanıyor olsun, ister zatürre, anjin ya da başka bir hastalıktan, aynı şekilde ele alıp rahatsızlığı gidermeye çalışır. Hastaya ne rahatsızlık duyduğunu sorup fiziksel muayenesini yapmak hemen her durumda belirtilerin giderilmesine yetecek kadar bilgi sağlar, ayrıca akciğer filmi çekilmesine ya da başka testler yapılmasına gerek duyulmaz. Çünkü, hasta bu hastalığı için tedavi görmekteyse, palyatif bakımından beklenen tek şey sıkıntı veren belirtilerin ortadan kaldırılmasıdır; eğer söz konusu hasta için bu belirtilere sebep olan hastalığın tedavisinin artık mümkün olmadığı biliniyorsa, palyatif bakım ekibinden beklenen tek şey yine aynı şekilde belirtilerin ortadan kaldırılmasıdır.
Hangi Hastalar Paliyatif Servisten Faydalanabilir?
- *Terminal (kanser hastalarının yaşamsal fonksiyonlarının sonlanmaya yakın olduğu son 6 aylık dönem) dönem kanser hastaları.
- *Terminal dönem olmasa dahi kronik ağrısı olan kanser hastaları.
- *Beslenme yetersizliği olan hastalar.
- *Evinde ya da hastanede NIV (solunumsal destek yöntemi) kullanan ,akut (hızlıca başlayıp hızlıca sona eren hastalık) problemi olmayan KOAH (astımı da içeren ilerleyici akciğer hastalığı) hastaları.
- *Nörolojik hastalıklar ( demans (bunama), post resustasyon ve CVO (felç,inme) ya bağlı kronik bakım hastaları).
- *ALS (omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede motor sinir hücrelerinin (nöronlar) kaybından ileri gelen bir hastalıktır.), MS (kişinin bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucu beyin ve omurilikte çok sayıda plakların oluşmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır.), parkinson (titreme, kaslarda katılık, istençli devinimlerde azalma gibi belirtilerle kendini gösteren bir hastalık) vd nöromuskuler ( vücudumuzu hareket
ettiren kaslarda ve sinirlerde uyuşma, yanma, karıncalanma,
kuvvetsizlik ve kas krampları hastalığıdır.) hastalığı olan bakım hastaları.
- *Bilinci açık quadriplejik trakeostomili (kol ve bacakların ikisini birden etkileyen felç durumu.) ya da değil bakım hastaları.
- *Protein enerji alımı çeşitli nedenlerle malnutrisyonda (yetersiz beslenme veya hastalıklara bağlı beslenme bozukluğu nedeniyle vücutta görülen değişikliklerin tamamı) olan hastalar.
- *Trakeostomisi (boyuna, nefes borusunun kıkırdak halkaları arasından bir delik açılarak plastik bir kanül yerleştirilip hava yolu açıklığının sürekli olarak sağlandığı bir cerrahi işlemdir) ya da PEG i (ağız yoluyla beslenemeyen hastaların beslenmesini sağlamak amacıyla, karın duvarından mideye tüp yerleştirilmesidir.) değişecek ya da kapatılacak hastalar.
- *Basınç yarası açılmış hastalar.